Guru-stotram गुरुस्तोत्रम् - Verse 2

Verse 2

अज्ञानतिमिरान्धस्य ज्ञानाञ्जनशलाकया।

चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः॥२॥

ajñānatimirāndhasya jñānāñjanaśalākayā|

cakṣurunmīlitaṃ yena tasmai śrīgurave namaḥ||2||

[पदच्छेदः]

अज्ञान-तिमिर-अन्धस्य ^6/1 ज्ञान-अञ्जन-शलाकया ^3/1।

चक्षुः ^1/1 उन्मीलितम् ^1/1 येन ^3/1 तस्मै ^4/1 श्री-गुरवे ^4/1 नमः ⁰॥२॥

[अन्वयः]

अज्ञान-तिमिर-अन्धस्य ^6/1 चक्षुः ^1/1 ज्ञान-अञ्जन-शलाकया ^3/1 येन ^3/1 उन्मीलितम् ^1/1 (भवति), तस्मै ^4/1 श्री-गुरवे ^4/1 नमः ⁰ (अस्तु)॥

The eye of the blind by the darkness of ignorance is opened

by whom, with the instrument with ointment of knowledge,

my salutations to that Śrī Guru.

§  अज्ञान-तिमिर-अन्धस्य ^m/6/1 =  the blind by the darkness of ignorance = in सम्बन्धे षष्ठी to चक्षुः

o   अज्ञानम् (ignorance) एव तिमिरः (darkness) अज्ञान-तिमिरः (KT), अज्ञान-तिमिरेण अन्धः (one who is devoid of sight) अज्ञान-तिमिर-अन्धः (3T by 2.1.30 तृतीया तत्कृतार्थेन गुणवचनेन।, 3^rd case ending word is compounded with another word denoting an attribute caused by that word), तस्य।

§  ज्ञान-अञ्जन-शलाकया ^f/3/1 = with the instrument with ointment of knowledge = in करणे तृतीया to उन्मीलितम्

o   ज्ञानम् एव अञ्जनम् (magical ointment) ज्ञानाञ्जनम् (KT), ज्ञानाञ्जन-लिप्ता (applied with the ointment of knowledge) शलाका (instrumental stick) ज्ञानाञ्जन-शलाका (मध्यमपदलोपी KT), तया।,

§  चक्षुः ^n/1/1 =  an eye, in कर्तरि प्रथमा to (भवति)

§  उन्मीलितम् ^n/1/1 = opened

o   (उद् + मील्च् (1P) to close) to open + क्त (कर्मणि)

§  येन ^m/3/1 = by whom = corresponding to तस्मै श्रीगुरवे; in कर्तरि तृतीया to उन्मीलितम् 

§  The rest is the same