Varse 11
तत्क्षणं
लक्ष्मणे सीतां निधाय रघुनन्दनः ।
खरं सहानुजं
संख्ये जघान लघुविक्रमः ॥११॥
At that moment, placed Sītā in Lakṣmaṇa, Rāma, the one whose steps are light, killed Khara
along with his brother in the battle.
[पदच्छेदः]
तत्क्षणम् 2/1 लक्ष्मणे
7/1 सीताम् 2/1 निधाय 0 रघुनन्दनः 1/1 ।
खरम् 2/1 सहानुजम्
2/1 संख्ये 7/1 जघान III/1
लघुविक्रमः 1/1 ॥११॥
[अन्वयः]
तत्क्षणम् 2/1 रघुनन्दनः 1/1
लक्ष्मणे 7/1 सीताम् 2/1 निधाय 0 ।
लघुविक्रमः 1/1 संख्ये 7/1 सहानुजम्
2/1 खरम् 2/1 जघान III/1
॥
§ तत्क्षणम् = at that
moment = तत्क्षण (m.) + अत्यन्तसंयोगे 2/1
तस्य क्षणः तक्षणः (6T), तम् ।
द्वितीया by 2.3.5 कालध्वनोरत्यन्तसंयोगे।, in the sense of duration
of time
§ रघुनन्दनः = Rāma + रघुनन्दन (m.) + कर्तरि
to जघान 1/1
रघूनां नन्दनः (6T) । The joy of Raghu
clan
§ लक्ष्मणे = in Lakṣmaṇa + लक्ष्मण (m.) + अधिकरणे to निधाय 7/1
§ सीताम् = Sītā = सीता (f.) + कर्मणि to निधाय 2/1
§ निधाय = having
placed = अव्ययम् = नि + धा to place + ल्यप्
§ लघुविक्रमः = one whose
step is light = लघुविक्रम m. + adj. to
रघुनन्दनः
लघवः विक्रमाः यस्य सः लघुविक्रमः (116B) ।
§ संख्ये = in the
battle = सङ्ख्य (n.) + अधिकरणे to जघान
§ सहानुजम् = with his
brother = सहानुज m. + adj. to खरम्
अनुजेन सह वर्तते सः सहानुजः (SB), तम् ।
§ खरम् = Khara = खर (m.) + कर्मणि to जघान
§ जघान = killed = ह॒नँ हिंसगत्योः to kill + लिट्/कर्तरि/III/1
हन्
+ लिट् 3.2.115 परोक्षे लिट् ।
~ भूते, 1.2.5 असंयोगाल्लिट् कित् ।
हन्
+ णल् 3.4.82 परस्मैपदानां
णलतुसुस्थलथुसणल्वमाः।
हन्
हन् + अ 6.1.8 लिटि धातोरनभ्यासस्य
। ~ एकाचः द्वे प्रथमस्य
ह्
हन् + अ 7.4.60 हलादिः शेषः । ~ अभ्यासस्य
झ्
हन् + अ 7.4.62 कुहोश्चुः। ~
अभ्यासस्य
झ्
हान् + अ 7.2.115 अचो ञ्णिति । ~
वृद्धिः अङ्गस्य
झ्
घान् + अ 7.3.54 हो
हन्तेर्ञ्णिन्नेषु । ~ कु अङ्गस्य
ज घान्
+ अ 8.4.54 अभ्यासे चर्च । ~ झलाम्
जश्
No comments:
Post a Comment